امروزه در جوامع گوناگون با هر نوع طرز تفکر، گرایش های سیاسی و هرنوع اعتقادی و با هر نوع سیستمی، نیازمند نظم اجتماعی، جهت اداره خود هستند. حتی جوامع ابتدایی و اولیه دارای نظم اجتماعی بودند اما در جوامع ابتدایی به صورت خود به خودی ایجاد شد ولکن امروزه با تنوع و پیچیدگی و گستردگی، نیازمند قوانینی هستند که این نظم را ایجاد کند.
در واقع قانون خط مشی یا دستورالعملی که با استفاده از آن جامعه دارای نظم و انظباط می شود.
رکن اصلی نهاد قانونگذاری در کشور ایران، مجلس شورای اسلامی است که از نمایندگان منتخب مردم تشکیل شده است.
اما معیارها و ویژگی های یک نماینده جهت کسب کرسی مجلس شورای اسلامی چیه؟ انگیزه نامزدهای انتخاباتی جهت ورود به مجلس شورای اسلامی چیه؟ مردم چرا باید فردی شایسته انتخاب کنند؟ اگر انتخاب نماینده بر مبنای ویژگی های روابطی و عشیره ای و رسم نمک گیری باشد، چه پدیده یا پدیده های اجتماعی شکل می گیرد؟ و … سوالاتی است که این روزها، ذهن را به خود مشغول می کند.
رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران در صحیفه انقلاب، به طور کاملا صریح، بندی را به این مهم پرداخته اند. در وصیت نامه سیاسی- الهی، بندی در خصوص وکلای مجلس شورای اسلامی به شرح ذیل بیان فرموده اند؛
((از مهمات امور تعهد وکلای مجلس شورای اسلامی است. ما دیدیم که اسلام و کشور ایران چه صدمات بسیار غم انگیزی از مجلس شورای غیر صالح و منحرف از بعد از مشروطه تا عصر رژیم جنایتکار پهلوی و از هر زمان بدتر و خطرناک تر در این رژیم تحمیلی فاسد خورد و چه مصیبت ها و خسارت های جان فرسا از این جنایتکاران بی ارزش و نوکر مآب به کشور و ملت وارد شد. در این پنجاه سوال یک اکثریت قلابی منحرف در مقابل یک اقلیت مظلوم موجب شد که هر چه انگلستان و شوروی و اخیرا آمریکا خواستند با دست همین منحرفان از خدا بی خبر انجام دهند و کشور را به تباهی و نیستی کشانند. از بعد از مشروطه هیچگاه تقریبا به مواد مهم قانون اساسی عمل نشد. قبل از رضاخان با تصدی غرب زدگان و مشتی خان و زمین خواران و در زمان رژیم پهلوی به دست آن رژیم سفاک و وابستگان و حلقه به گوشان آن.
اکنون که با عنایت پروردگار و همت ملت عظیم الشان سرنوشت کشور به دست مردم افتاد و وکلا از خود مردم و با انتخاب خودشان بدون دخالت دولت و خان های ولایات به مجلس شورای اسلامی راه یافتند و امید است که با تعهد آنان به اسلام و مصالح کشور جلوگیری از هر انحراف بشود. وصیت اینجانب به ملت در حال و آتیه آن است که با اراده ی مصمم خود و تعهد خود به احکام اسلام و مصالح کشور در هر دوره از انتخابات وکلای دارای تعهد به اسلام و جمهوری اسلامی که غالبا بین متوسطین جامعه و محرومین می باشند و غیر منحرف از صراط مستقیم به سوی غرب یا شرق و بدون گرایش به مکتب های انحرافی و اشخاص تحصیل کرده و مطلع بر مسائل روز و سیاست های اسلامی به مجلس بفرستند… ))
همچنین مقام معظم رهبری نیزی در مورخه ۱۳۹۲/۰۲/۲۵ ، در خصوص انتخابات بیان فرموده اند که؛((معیار اصلی این است که کسانی سرکار بیایند که همتشان بر حفظ عزت و حرکت کشور در جهت هدف های انقلاب باشد. ))
بهطورکلی امروزه مبدأ و سرچشمه به قدرت رسیدن بازیگران و احزاب سیاسی به قدرت و بهتبع آن اعمال اراده و برنامهی آنها در جامعه از طریق مراجعه به آرای عمومی اتفاق میافتد.
طبق نظر تکنوکرات ها در مبحث جغرافیای انتخابات ،این مهم در حالی است که الگوهای رفتاری افراد جامعه در انتخابات، به این صورت است که شهرهای بزرگ با شهرهای میانی و کوچک متفاوت میباشد. بهبیاندیگر در کلانشهرهایی همچون تهران، مشهد، اصفهان، کرج و شیراز، با توجه به کاهش اثرات روابط قومیتی رفتارهای انتخاباتی حزبیتر، سازمانیافتهتر و نهادیتر میباشد.
اما در شهرهای کوچک همچون مرودشت، ارسنجان و پاسارگاد الگوهای رفتاری افراد جامعه، مبتنی بر روابط قومی و عشیره ای است.
الگوی رفتاری افراد جامعه در انتخاب وکلا مجلس شورای اسلامی، اگر بر مبنای قبیله گرایی و قوم خویشی باشد، جامعه دچار پدیده اجتماعی نپوتیسم خواهد شد.
قوم من و خویش من، حس طایفهی من، حس پیشرفت و ترقی را از جامعه ما می گیرد.
اذعان کارشناسان، رقابتهای قومی و منطقهای در جوامعی با تنوع فرهنگی، قومی، مذهبی، زبانی و حتی گویشی یکی از عوامل مهم عدم توسعه این مناطق بوده و به واگرایی فرهنگی، قومی، مذهبی و زبانی آنها دامن زده است بهنحویکه برخی معتقدند طایفه و قومگرایی در توسعه شهرها تاکنون بهعنوان یک آفت مهلک و مانع توسعه عمل نموده است.
ماحصل و نتیجه قبیله گرایی در هر نوع انتخابی باعث شکلگیری پدیده اجتماعی به نام نپوتیسم در جامعه است.
نپوتیسم به معنی جایگزینی روابط بهجای ضوابط، خویشاوند سالاری و بهعبارتدیگر قوم و خویش بازی در یک اجتماع است و باعث رواج فساد میشود و به وحدت ملی آسیب میرساند و از آن بهعنوان یکی از موانع توسعه کشور یاد میشود.